İkinci Dünya Savaşı’nda yükselen Hitler faşizmi, savaş başlarken farklı saflarda yer alan üç büyük devletin yöneticilerini bir araya gelmeye zorlar. SSCB, ABD ve Britanya’nın devlet başkanları Kasım 1943’te Tahran’da buluşur ve dört gün boyunca savaşın kaderini değiştirmek için görüşürler. Tahran Konferansı adıyla anılan, Stalin, Roosevelt ve Churchill’in efsanevi üçlü pozuyla belleklere kazınan konferans, bu üç liderin bütün farklılıklarına rağmen bir uzlaşma zemini bularak savaşın gidişini değiştirmeleri için kapıları açar. Türkiye konferansta doğrudan yer almaz. Ancak her üç lider de Türkiye’nin bu ittifaka katılmasına hayati önem verir. Türkiye ile ilgili tartışmalar konferansın açılışında da, sonunda da önemli yer tutar. Tahran’da Stalin’in tercümanlığını yapan Valentin Berojkov’un tanıklıkları, İkinci Dünya Savaşı’nın seyrindeki değişimin arka planını ve savaş boyunca Türkiye’nin taşıdığı kilit önemi gözler önüne seriyor... Valentin Berojko (1916-1998) Rusya'da doğdu, Kiev Politeknik Enstitüsü'nde mühendislik okurken dil kursalarına da giderek İngilizce, Almanca ve İspanyolca öğrendi. Mezuniyetinden sonra tercüman olarak Pisifik Filosu'nda görevlendirildi. Narkomvneştorg'da (Dış ticaret halk komiserliği) ve Dışişleri komiserliğnde çalıştı. Stalin ve molotov'un kişisel tercümanı oldu. 1940'ta Almanya'daki SSCB Büyükelçiliği'nin birinci sekreteri oldu. Haziran 1941'de Moskova'ya dönen Berojkov, Dışişleri Bakanlığı'nda danışmanlık yaptı. Stalin'le Molotov'ya dönen Berojkov, Dışışişleri Bakanlığı'nda danışmanlık yaptı. Stalin'le Molotov'un Büyük Britanya ve ABD'nin liderleriyle, önde gelen diplomatalarıyla yaptığı pek çok görüşmede görev yaptı. 1943'te Tahran Konfesansı'na, 1944'de Birleşmiş Milletler'in temeliğinin atıldığı SSCB, Britanya ve ABD'nin katıldığı Dumbarton Oaks Koferansı'na katıldı. 1944'te bakanlık kadrosundan çıkartılan Brojkov, haftalık Novoye Vremya gazetesinde çevirmenlik yapmaya başladı. 1978-1983 arasında Washington'daki Sovyet Elçiliği'nde birinci sekreter olarak görev yaptı. 1987'de tarih doktorası aldı. Moskova'da 1991'de yerleştiği ABD'de çeşitli üniversitelerde uluslararası ilişkiler dersi verdi. Tarih ve anı kitapları yazdı. Claremont, Kaliforniya'da vefat etti.